ڕوبار کۆچەر
ئەو گروپانەی کە ئەردۆغان بۆ هێرشی سەر عەفرین مۆڵی دان و سیاسەتی پراگماتیستی ڕوسەکان ئۆکەی کرد، تەنیا بۆ عەفرین و کوردان مەترسی نەبوون، ئەو گروپانە ئەگەر ناوەکانیشیان جیاواز بێت بەڵام هەرهەموویان ئیسلامیستی سوننە میحوەری جیهادین و لق و پۆپی ئەلقاعیدەن و لە جەوهەردا هیچ جیاوازیەکیان لەگەڵ داعش نیە. بێ شک ئەم هێزانە مەترسین بۆ سەر بەرژەوەندی بەشار ئەسەدو وڵاتە دەستێوەردەرە هەرێمی و جیهانیەکانیش. بۆیە ئەو لایەنانە خەریکە بەنج بەریان دەدات و کەم کەم هەوڵی ڕێگری کردنی داگیرکاریەکانی تورکیا بە ڕێ و ڕێبازی جیاواز، دەدەن. بەڵام ئەمانە لەبەر خاتری کورد و بانگەشە بێ ناوەرۆکەکانی ئازادی، دیموکراسی و مافی مرۆڤ نیە، بەڵکو تاکە پاڵنەری گۆڕانکاری لەهەڵوێستیاندا بەرژەوەندی یان ڕاست تر بڵێین هێژمونگەرایی خۆیانە. لێرەدا پێوستە سەرنج بۆ ئەم خاڵە گرنگانەی خوارەوە ڕابکێشین: یەک/ گۆڕانکاری لە هەڵوێستی ڕوسیا سەبارەت بە داگیرکاری تورکیا بۆسەر عەفرین وەک چۆن لە هەڵکردنی گڵۆپی سەوز بۆ ئەم پەلامارە پەیوەندی بە هەڵوێستی کورد بەرامبەر ڕوسیا نەبوو، ئاواش پەشیمان بوونەوەو گۆڕانکاری لە هەڵوێستی سەبارەت بە هێرشەکانی تورکیا بۆسەر عەفرین پەیوەندی بە خستنی فڕۆکەیەکی ڕوسیا لە ئیدلیب نیەو ئەم بابەتە تەنها لەسەر بنەمای پراگماتیزمی سیاسەتی ڕوسیا بونیاد نراوە، کە بێگومان پراگماتیزمی ڕوسیا زۆر بێ پێوان و لەحزەییەو لەکەمترین دەرفەت و بۆ کەمترین سود ڕاوبۆچوون و هەڵوێستی چەند جەمسەری دەردەبڕن. (جیاواز لە سیاسەتی پراگماتیستی ئەمریکایی کە هەندێ بە پلان ترو درێژ مەودا ترەو ئەمەش خاڵێکی بەرچاوی جیاکەرەوەی نێوان ئەمریکاو ڕوسیایە). بەڵکو ئەوەی کە وادەکات چ ڕوسیاو چ لایەنەکانی تریش هەڵوێستیان بەرەواژۆ بکەنەوە بریتیە لە هێز، باوەڕی و بەرخۆدێری کوردان بەرامبەر ئارتەشی تورکیاو ڕوسیا ئەمەی بینی و دوای دیراسە کردنی ڕەسوشەکە لەوە تێگەیشت کە نەخێر خراپ بای داوەو ژمارەی هەڵەی وەرگرتووەو عەفرین و ڕۆژئاوا بەگشتی خاکێکی ترن و خەڵکێکی تری لێ دەژی و لەو جغرافیایەدا فەلسەفەیەکی جیاواز سەرکەشی شۆڕشی دیموکراتیزاسۆن دەکات و ڕۆحیان جگە لە ئایدیۆلۆژی ئازادی خۆراکێکی تر هەرس ناکات. بۆیە وەکو پیشەی هەمیشەییان کاتێ دڵنیا بوون کە عەفرین ناکەوێت و دەبێتە گۆرستانی چەتەو گورگە خۆڵەمێشیەکان، پەنجەی خۆیان گەست. وە پەشیمانیش بوون لەوەی کە هەر لەسەرەتاوە فریوی سنگ دەرپەڕاندنی تورکیایان وەک پاڵەوان پفەیەک خواردووە، واتا ئەو بەڵێنەی تورکیا پێیدابوون کە لەماوەی ٣-٤ ڕۆژدا عەفرین دەگرن و ئاو بە ئاگردا دەکرێت، نەک درۆ دەرچوو بەڵکو ئابڕوو بەریش بوو. بۆیە ئێستا ڕوسیا پەشیمانە لەوەی کە ئاسمانی عەفرینی بۆ تورکیا کردەوە. هەروەها مەترسی ئەو بەرەیەی کە تورکیا لە ئیسلامی سوننەی ڕادیکاڵ دروستی کردووە کە تەنانەت بۆ دیمەشقیش مەترسین. ئەمانە ناچار بە گۆڕینی هەڵوێستی کردن نەکو کەوتنی فڕۆکەیەک و کوشتنی فڕۆکەوانەکەی، چونکە پێشتریش ئەوەمان دیتووە کە ڕاستەوخۆ بە فەرمانی ئەردۆغان فڕۆکەیەکی ڕوسیا بەردرایەوە کەچی پۆتین و ئەردۆغان زۆرتر دەست لەملانی یەک بوون و ژوانەکانیان گەرمتر بوو. دوو/ وەکو پێشتریش باسمان لێ کردووە دەوڵەتی تورک بەڕاستی توشی شکستێکی ئابڕووبەرانە بووە لەم شەڕەدا، هەیبەت و شکۆی سیاسی و سەربازی شکاوەو لەباری ئابوریشدا تێچووی زۆری خەرج کردووەو ئەگەر ئەم شەڕە درێژە بکێشێ ئەوا تا لوتی ئەردۆغان لە قوڕی عەفریندا دەچەقێت. ئەم شکستەش جگە لە هێزو ئیرادەی گەل و شەڕوانان و ڕۆحی فەدایی و خوێنی شەهیدان هیچ کەسی تر خاوەنی نیە. بەڵام وڵاتە زلهێزە خاوەن بەرژەوەندیەکان ئێستا مامەڵەی ئەوە لەگەڵ تورکیا دەکەن کە بڕێک باجی زیاتر وەربگرن و لەبەرامبەردا هەندێ شکۆو کەرامەت بۆ تورکیا بگەڕێننەوەو پاشەکشە بە سوپاکەی بکەن، (هەڵبەتە ئەو دەوڵەتانەو بەتایبەت ڕوسیا بەبێ ئیمتیاز گرتن لە تورکیا ئەو کارە ناکەن، وە لە بیر نەکەین کە ڕوسیا مامۆستای ئیمتیاز گرتنە و لەبەرامبەریشدا تورکیا مامۆستای خۆ هەڕاج کردن و ئیمتیاز داینەو دیپلۆماسیەتی تورکی لە مژاری کورد-دا ئامادەی هەموو خۆ فرۆشیەکەو خودی ئەردۆغانیش چەندە خاوەن غرورێکی ساختەیە، ئەوەندەش مرۆڤێکی بێ نرخەو بە کوتانی تەپڵی بچوکترین مامەڵە سەما دەکات). هاوکات هەر ئەو زلهێزانە تەبیعەتی کەری ناو جۆگەیان هەیەو دەیانەوێ لەهەردوو لا بلەوەڕێن، بۆیە زۆر نەرم نزیک دەبنەوەو دەخوازن لەم شەڕەدا کوردان زۆرتر بکەونە ژێر فشار و دوایی ئیمتیاز لە کوردیش بگرن کە بەبێ هیچ گومانێک ئەم خاکەیان هیچ گیایەک بۆ ئەوان سەوز ناکات و هەر ئەم ئیسرارەی کوردان بۆ خۆسەری و سیاسەتێکی سەربەخۆش هۆکاری سەرەکی هەڵگیرساندنی ئەم شەڕەبوو. هەرچەندەش بەهێز بوونی کورد لەدەستی ئەواندا نیە، بەڵام پێیان خۆش نیە کە بە بە سەرکەوتنی عەفرین و شکانی تورکیا هەیبەتی کورد ئەوەندەی تر مەزن ببێت و لەناوچەکەدا ببێتە ئاکتۆری سەرەکی گۆڕانکاریەکان، بۆیە بەدوای چارەسەریەکی مام ناوەند-دا دەگەڕێن کە هاوسەنگیەکان و ئەنجام و گۆڕانکاریە نوێیەکان بەپێی خواست و بەدڵی ئەوان بێت. سێ/ دواتر بۆ دەرباز بوون لە لێزمەی عارەقی شەرمەزاری، سوڵتانی ڕووت و ڕەجاڵ و دەست بەتاڵ دەڵێت ئێمە لەگەڵ ئەو وڵاتانە ڕێک کەوتووین کە سنورەکانمان لە مەترسی تیرۆر (یانی یەپەگەو پەیەدە) گارانتی بکەن و لەسەر ئەساسی ئەو ڕێککەوتنەش ئێمە کۆتاییمان بە ئۆپەراسیۆنی “شاخەی زەیتون” هێناوەو هێزەکانمان دەکشێنینەوە، بەڵام بەو هێزو لایەنانەمان ڕاگەیاندووەو هۆشیاریمان پێداون کە هەرکات هەستمان بە مەترسی بۆسەر سنورەکانمان کردەوە ئەوا مافی خۆمانە وەک ئەمجارە و لە ئۆپەراسیۆنێکی نوێ بەناوی “ڕیشەی زەیتون”، عەفرین بگرین. وتەی کۆتایی: با کەمێک بۆ دواوە بگەڕێێنەوەو بپرسن؛ ئایا ئەگەر هەر لەسەرەتاوە کوردان بکەوتنایەتە مامەڵە لەگەڵ ڕوسەکان و بە داخوازیەکانیان ڕازی ببوونایە (دواتر ڕوون دەبێتەوە چیان ویستووە)، ئەگەر هەڕەشەکانی ڕوسیا کە هێزەکانی دەکشێنێتەوەو ئاسمانی عەفرین بۆ تورکیا دەکاتەوە، گەل، شەڕوانان و ڕێوەبەرانی کوردی بترساندایە چی ڕووی دەدا؟ بێگومان شەڕ دروست نەدەبوو، کەس شەهید نەدەبوو و ماڵ وێرانی و کاولکاری ڕووی نە دەدا، بەڵام ئەمە جگە لە تەسلیم بوون و پشت کردنە ئیرادەی گەل و خیانەت کردن لە خەون و خەیاڵی هەزاران شەهید چ پێناسەیەکی تر هەڵدەگرێت؟ ئەگەر لەپێناو خۆش گوزەرانی دەست لە پرەنسیپەکانی شۆڕش کە ژیانی ئازاد، ئیرادەی ئازاد، کۆمەڵگایەکی دیموکراتیک، ژینگە پارێز و یەکسانی خوازە، بەربدرایە، ئێستاو بۆ هەمیشە بەر چ نەفرینێکی مێژوو دەکەوتین و چۆن دەمانتوانی جارێکی تر بانگەشەی ئازادیخوازی بکەین؟ لەلایەکی ترەوە چۆن کورد دەیتوانی جارێکی دیکە بۆ هەموو گەلان و ئازادیخوازان ببێتە جێگە ئومێدو تروسکایی هیوای سیستمێکی نوێی ژیانی؟ لەبەر ئەو هۆکارانەو چەندانی تریش بڕیاری بەرخۆدانی لە عەفرین لەهەموو کات بەهێز تر بوو و پرەسپەکتیڤی شەهیدانیش سات بەسات پێداگری گەل و شەڕوانانی بۆ سەرکەوتن زۆرتر و زۆرتر کردو ئەگەرچی قوربانیەکانیش مەزن و بەنرخن، بەڵام ئیسرار لەسەر ئاواکردنی ژیانێکی ئازاد یان مردنێکی شەرافەتمەندانە بابەتێکە کە بەهیچ جۆرێ نە پاشەکشەی لێ دەکرێت وە نە دەبێتە مژاری گفتوگۆکردنیش. بۆیە ئەو بەرخۆدانە عەفرینی کردە ئەستێرەی درەوشاوەی ئاسمانی تاریکی گەلانی ڕۆژهەڵاتی ناوین و جیهان.