دادگاه تاریخ در برگیرنده‌ی گفتگویی میان رهبر آپو و سیاستمدار زنده‌یاد، استاد ابراهیم احمد و روشنفکر و نویسنده‌ی کرد محمد رسول هاوار ،در سال ۱۹۹۶ صورت پذیرفته است.
محتوای اساسی کتاب عبارت است از؛ رهبریت در کردستان، تاریخ جنوب کردستان و ماهیت رهبری در پ.ک.ک
در این گفتگو کە در خصوص نیم قرن عمر جنبش کردی، تغییر و تحولاتی کە در آن صورت پذیرفته، اندیشه‌ها و آراء، تبادل نظر شده و بسیاری از جنبه‌های پنهان جنبش‌های کردی را آشکار نموده و حقایق تاریخی – سیاسی فراوانی را مبرهن می‌گرداند.
همچنین همانند سندی تاریخی، در بازنویسی تاریخ جنبش کردی نقش بزرگی ایفا می‌نماید.
رهبر آپو در کتاب مذکور در خصوص بارزانی‌ها بیان نموده؛ در حقیقت خانواده‌ی بارزانی استاد جنگ طبقاتی می‌باشند.
بارزانی، قاضی محمد را سدی در مقابل خود می‌دید، بنابراین خواست در مقابل وی حزبی تأسیس کند. به او حسادت می‌ورزید و دوستش نداشت.
نمی‌خواست کە قاضی محمد، بزرگ و بلند آوازه شود. به همین دلیل بود که بارزانی کردهای ترکیه را تحت کنترل خویش درآورد.
تنها چیزی که در پی آن بود، ریاست بود. خود را به مثابه یک رئیس عشیره تحمیل می نمود و از راه توطئه و دسیسه‌گری امورات خود را پیشبرد می‌داد.
در کتاب ذیل رهبر آپو در خصوص چرایی کنگره‌ی ملی کردها ابراز نموده؛ هنوز خلق کرد صاحب تصمیم نشده‌اند.
خلقی که نتواند تصمیم بگیرد، در حقیقت از فکر و اندیشه بی‌نصیب می‌باشد.
نباید یک خلق، بی‌مغز باشد. در سده‌ی ۲۰، آن مغزی هم که بود، متلاشی گردید، کردستان به چهار قسمت تقسیم شد.
به همین جهت دشمنان اراده و حاکمیت خویش را در هر چهار بخش مستحکم نمودند.
چیزی در میان نماند که آن را مغز متفکر و خلاق کردی نام نهاد.
رهبر آپو در سخنانش از عدم استراتژی کلی در کردستان بحث نموده و در جواب استراتژی برای خلق کرد چیست؟ ابراز داشته کە استراتژی، فکر و اندیشه‌ای عمیق و همه‌جانبه است؛ یعنی صاحب تصمیم بودن.
اکنون چنین چیزی در میان نمی‌باشد و هر کس سر خود صاحب تصمیم است.
در بخش دیگری از کتاب رهبر آپو در خصوص مسئله‌ی زبان بیان نموده که مسئله‌ی زبان و فرهنگ کردی مرتبط با مسئله‌ی ملی خلق کرد است.
بدون حل و فصل مسئلەی ملی کرد، قدم برداشتن در راستای ترویج و توسعه‌ی زبان و فرهنگ کردی امکان پذیر نیست.
از طریق آکادمی‌ها می‌توان قدم‌هایی در مسیر پیشبرد زبان کردی برداشت.
رهبر آپو در پایان گفتگوی خود بیان نموده؛ هر چه از دستم برآید، برای تنویر و آگاه کردن فرد کرد انجام می‌دهم.
تنها کردها را آگاه نمی‌سازیم، بلکه همه‌ی جهانیان را در مورد مسئله‌ی کرد آگاه می نماییم.
بدین‌رو مبارزات ما تنها در زمینه رهبریت کردن نیست، بلکه مبارز‌ه‌ای به مثابه شمشیر دموکراسی هم هست.
اینگونه می‌توانیم در زمینه‌ی مسئله‌ی دموکراسی کردها موضعی اتخاذ نمائیم.
این اثر ترجمه‌ای است از کتاب (دادگای مێژوو) که مرکز نشر آثار و اندیشه‌های عبدالله اوجالان در ژوئیه‌ی ۲۰۰۹ / تیرماه ١٣٨٨ چاپ و نشر نموده است.
برای دریافت pdf کتاب می‌توانید کلیک نمائید
